به لحاظ مقام ثبوت و احتمالات ،ممکن است کسی در عالم نیز حکم به صحت کند،ولی به لحاظ مقام اثبات و تصدیق ،دلیل می طلبد...

به لحاظ مقام ثبوت و احتمالات ،ممکن است کسی در عالم نیز حکم به صحت کند،ولی به لحاظ مقام اثبات و تصدیق ،دلیل می طلبد و در باب جاهل-واو مقصّر باشد-دلیل داشتیم،که صحیحه زراره بود ؛ولی در مورد عالم،چنین دلیلی نداریم. به بیان بهتر ،قاعده اصلی این است که وقتی در سفر، نماز قصر ماموربه است،نماز اتمام مطلقاً نباید مجزی باشد، چه در حق جاهل و چه در حق عالم.و امکان و احتمال اجزاء و صحت هم می رود و نیاز به اثبات دارد؛ آنگاه درباره جاهل دلیل خاص داشتیم و حکم به صحت نمودیم و از این راه کشف ملاک کردیم ،اما درباره عالم چنین دلیلی نداریم تا حکم به صحّت نماییم.
اگر بگویید مگر خالت علم و جهل می تواند تاثیر بگذارد و موجب تفاوت شود، در جواب می گوییم هیچ بعدی ندارد که حالت علم و جهل متفاوت باشد  و در حال جهل،نماز تمام،مصلحت داشته باشد، ولی در حال علم دارای این مصلحت نباشد، این که محال عقلی را به دنبال ندارد تا اشکال شود. پس قیاس فرض علم به فرض جهل ولو تقصیری،مع الفارق است.